LEEFMILIEU - uitdagingen Stiemerbeek: Overstorten
“Bestaande situatie”
Langs de Stiemer, dwars door Genk, loopt de collector van Aquafin. Deze start aan het kruispunt van de Herenstraat in Waterschei en loopt helemaal door tot aan de waterzuivering van Genk in Oud Termien. Over bijna de gehele lengte is deze collector gelegen aan weerszijden van de beek, waar ze respectievelijk het afvalwater opvangt van het oosten en westen van Genk.
Deze collector is relatief oud: ze werd aangelegd voor 1985 en dus gebouwd voor het ontstaan van Aquafin. Bijgevolg is ze ontworpen volgens oude hyrdraulische inzichten, achterhaalde concepten en moet deze intussen ook de bevolkingsgroei van Genk verwerken.
“Problematiek”
Een collector kan het best vergeleken worden met een autosnelweg: het is de hoofdtak van een zuiveringsgebied waar alle zijtakken van de gemeente op aansluiten. Net zoals bij een autosnelweg kan er soms ‘file’ ontstaan, wat wilt zeggen dat er te veel water op een te korte tijd door de buis moet. Op zulke momenten moet het teveel aan water weg kunnen, wat gebeurt via de zogenaamde ‘overstorten’.
Overstorten zijn constructies die het rioleringsstelsel verbinden met een gracht of waterloop en bij te hoge waterstanden het water uit de buis hierin lozen. In het zuiveringsgebied van Genk bevinden zich er een 70-tal van dit soort overstorten.
Bij droog weer is er zelden een probleem, Over een groot zuiveringsgebied gezien is de afvalwaterproductie een vrij constant gegeven en kan de grootte van de buis perfect hydraulisch bepaald worden. Het probleem stelt zich vooral bij grote regenbuien want dan stijgt de hoeveelheid water die door een collector moet veel te snel. Al deze grote stromen water komen dan samen in de hoofdcollector tot het moment dat een overstort onvermijdelijk is. Hierdoor moet er een mix van afvalwater en regenwater in de gracht of beek geloosd worden.
De collector langs de Stiemer heeft meerdere problemen. Hij is in de 1e plaats hydraulisch gedimensioneerd op verouderde maatstaven waardoor hij een chronisch tekort aan begincapaciteit bezit. Zelfs bij zeer kleine buien treden de verschillende overstorten daardoor reeds in werking.
In de tweede plaats zijn deze overstortconstructies verouderd en gebouwd volgens verlaten principes. Op verschillende plaatsen loopt de Stiemer bij hoge waterstand in onze collector in plaats van andersom. Hierdoor komt er proper Stiemerwater in de collector dat vervolgens door Aquafin overbodig gezuiverd wordt.
Als laatste zijn de peilen waarop de overstorten in werking treden ook niet geoptimaliseerd op de huidige en toekomstige situatie.
“Project”
Aquafin heeft als doel om de volledige collector te ‘optimaliseren’ Dit project zal helaas geen wonderoplossing bieden voor de gehele vallei, noch zal het voorkomen dat er nooit meer afvalwater in de beek terechtkomt. Maar het zal wel een goede stap zijn in de juiste richting.
Het project bestaat ui een heel aantal ingrepen op het stelsel, verspreid over de gehele Stiemervallei. De werken vallen onder 5 categorieën:
Het bouwen van nieuwe overstortconstructies op de collector of het aanpassen van een overstortconstructie.
Het afbreken van overstortconstructies.
Het plaatsen van terugslagkleppen op de overstortleiding (zodat de Stiemer niet meer kan terugstromen in het stelsel).
Het knevelen (verankeren) van rioleringsdeksels op de collector langs de Stiemer (zo kan het water bij overdruk niet ontsnappen via de straatdeksels maar gecontroleerd via onze overstorten).
Het plaatsen van nooduitlaten op de collector (nooduitlaten zijn overstorten die eigenlijk ontworpen zijn om nooit te moeten werken, maar in noodgevallen wel vereist zijn).
Dit project optimaliseert dus de Stiemercollector en realiseert onmiddellijk enkele Quick-Wins en mooie resultaten:
Overstorten zullen pas in werking treden bij een zwaardere bui dan in de huidige toestand. Hierdoor zal er minder vervuild water in de Stiemer stromen. Bijkomend zal het water dat in de Stiemer stroomt meer verdund zijn met regenwater en bijgevolg minder schadelijke milieu gerelateerde gevolgen hebben.
De Stiemer kan niet meer omgekeerd in het rioleringsstelsel stromen (volgens het model nu was dit 3 miljoen liter). Hierdoor zal hij meer eigendebiet overhouden.
Zuiveringsinstallatie Genk zal minder regenwater ontvangen en bijgevolg een beter rendement halen in het zuiveren van het toekomend afvalwater.
De bestaande, doch beperkte, berging in het stelsel gebruiken we maximaal.
Dit project is een eerste stap in de opwaardering van de Stiemerbeek. Het rendement zal vooral behaald worden met de vervolgprojecten die Aquafin later nog zal opstarten.
